امیرخانی: تمام حرف من یک کلمه است: آموزش/ جای خالی هنر در کشور ما احساس میشود
تاریخ انتشار: ۱۹ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۹۰۶۶۵۲
غلامحسین امیرخانی هنرمند شناخته شده رشته خوشنویسی میگوید که جایگاه هنر بهویژه خوشنویسی آنگونه که باید در سرفصلهای درسی تببین و توسط سازمان آموزش و پرورش جدی گرفته نشده است. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، اواخر تیرماه 1399 بود که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نامهای به استانداران تهران و قزوین با اعلام ثبت عنوان استاد غلامحسین امیرخانی،گنجینه زنده بشری در خط نستعلیقدر فهرست«نادرهکاران میراثفرهنگی ناملموس»، هرگونه اقدام که موجب حفظ و احیای این میراث شود را مورد تأکید قرار داد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در ادامه، متن این گفتوگو را از نظر میگذرانید:
آخرین نمایشگاه آثار خوشنویسی شما با عنوان «نستعلیق میراث ملی« این روزها در حال برگزاری است؛ مهمترین تمایز این نمایشگاه با نمایشگاههای پیشینتان را چه میدانید؟
نمایشگاه حاضر، حاصل دوران مختلف کاری من است و با نگاهی به تاریخ آنها، حالتی متنوع و گاه متفاوتی را در کیفیت آثار شاهدیم؛ شاید شاخصه این نمایشگاه این باشد که بهواسطه آن بهتر بتوانیم درباره موضوع خوشنویسی، جنبههای فنی، هنری و تحقیقی آن صحبت کنیم و شیوه اجرای آثار در ادوار مختلف را با دقت بیشتری ببینیم.
در این سالها، آثار شما در چه محیط، زمان، حالت و شرایط خاصی خلق شدهاند؟
از این حیث بین تمام رشتههای هنری تفاوتی وجود ندارد و باید در آفریننده رشته هنری اعم از ادبیات، موسیقی، شعر و... حالتی به وجود بیاید که آن حالت عبارت از تمرکز و مجموع شدن تمام وجوه وجود انسان همراه با تعادل جسم و سیستم عصبی است؛ شانس ویژه خوشنویس این است که میتواند با ادبیات و شعر همراه شود؛ بیشتر خوشنویسهای ما در طول تاریخ برای رسیدن به نقطه هماهنگ شدن نیروهای وجودیشان به شعر نزدیک شده و از طریق آن به مقام توجه و تمرکز رسیدهاند.
همه پدیدههایی که در عالم وجود دارند نیز میتوانند کمککننده باشند؛ بالأخره ذهن انسان هنرمند به آن حالت نزدیک میشود. برخی تشنگی، علاقه، موضوع و اندیشهای که در شعر وجود دارد را موجب ایجاد حس تمایل قلبی و خلوص میدانند و برخی موسیقی را عامل قلمداد میکنند؛ ما خوشنویسها به میزان زیادی مدیون اساتید بزرگ موسیقی ازجمله استاد شجریان هستیم؛ هنگامی که آن صدای ملکوتی و آسمانی با اشعار عمیق و عالی انسانی همراه و بیان میشود، برانگیختگی و توجه مضاعفی به وجود میآورد؛ یک سخن، یک فیلم، یک صحنه خوب از هر چیزی، چه دیداری چه توصیفی در طبیعت و دنیا میتواند ذهن و شخصیت آفریننده هنر را به اوج برساند؛ البته که صرف زمان، توانایی و حُسننیتی که هرکس در شخصیت خود پرورش داده و خویشتن را به مقامی رسانده نیز شرط است؛ این مقام، بهتدریج، هنرمندِ مقدماتِ هنری طی کرده را به نقطه کمال نزدیک میکند؛ این هنرمند خود را جزئی از کل و سهیم و دخیل در پدیدهها میبیند؛ احساس یگانگی و محبت دارد و میتواند با یک درخت، پرنده و نسیم ملایمی که به شاخه بیدی میوزد همراه شود، سخن بگوید و بیافریند.
از ابتدای حضور شما در انجمن خوشنویسان ایران تاکنون، تفاوت محسوسی در میزان اقبال و استقبال هنرجویان از هنر خوشنویسی پدید آمده است؟
در این راستا آمار میتواند توضیح دقیقتری را ارائه دهد؛ البته دهه 60 و70 استقبال فوقالعاده زیادی از سوی تمامی اقشار ملت، اعم از پیر و جوان و زن و مرد نسبت به هنر خوشنویسی وجود داشت؛ چراکه اکثر رشتههای هنری محدود و گاه ممنوع شده بودند؛ مثلاً محدودیت موسیقی باعث شد که توجه ویژهای به سمت خوشنویسی معطوف و انجمن خوشنویسان مورد اعتماد و احترام خاص خانوادهها واقع شود؛ از دهه 70 به بعد، سلایق هنری تقسیم شد و آمار از شدتی که در گذشته رو به گسترش بود، به حالت تعادل رسید اما هماکنون نیز بهجهت علاقه عموم به شعر و ادبیات، با حدود 340 شعبه در سراسر کشور جزو گستردهترین تشکیلات هستیم و تقریباً در شهرستانهای کوچک هم نمایندگی و کلاس داریم؛ علاوه بر این در 12 کشور خارجی نیز شعباتی را دایر کردهایم.
در گذشته، تذهیب یا نقاشی به زیبایی خط کمک زیادی میکرد؛ در دوران معاصر شاهد بهکارگیری انواع رنگ و رسم الخطها، نقاشیخطها، بازی با حروف و ظهور طرحهای گرافیکی در خطاطی هستیم. این تغییر و تحولات را برای خوشنویسی آسیبزا میدانید یا اینکه آنها را در گامی در راستای پیشرفت این هنر تلقی میکنید؟
هر هنری در حد خود نقشآفرین است و من موافق آسیبرسانی نیستم؛ مثلاً نقاشیخط، حاصل ذهن تنوعطلب و نوعخواه هنرمند است که به آن سو کشیده میشود و درحد بضاعتش اثری را میآفریند که در چند دهه معاصر بین آن آثار هم، آثار هنری برجستهای وجود دارد؛ اما نکته اینجا است که باید هر هنری را در جای خود مورد دقت و ملاحظه قرار دهیم، تحلیل کنیم و تعریف درست و دقیقی از آن بهدست آوریم.
کیفیت و مراتب هنری از تمامی جنبهها باید در یک اثر هنری وجود داشته باشد که البته کار بسیار دشواری است؛ در هنرهای کلاسیک و یا هنرهای ملی، ریشهها و اسطورهها در پدید آمدن رشتههای هنری کمککننده و به گونهای نقشآفرین بودند؛ در خط، آثار ادبی و فلسفی، اندیشه و ذوق انسان و موجودیت و رشدی که حاصل تجربههای چندصدساله تاریخ تمدن است، باید نقش داشته باشند و بنیه و پایه اثر هنری را به وجود بیاورند.
چهبسیار آثاری که صرفاً بهواسطه اندیشه و سابقه ذهنی هنرمند و مردم انتخاب میشوند؛ خوشنویس و هنرمند برجسته احتمالاً موضوع را انتخاب میکند؛ نه کلمات یا فرم کلمات را؛ سپس هنر و توانایی خود را در راستای تبدیل آن اندیشه به فرمی زیبا و بدیع بهکار میبندد. ما علاقهمندیم که فرم و طراحیهای جدیدی را ببینیم.
مسألهای که در خوشنویسی وجود دارد این است که اگر هنرمند نتواند تمامی مسائل مقتضی از فرهنگ گرفته تا تاریخ و... را در اثر خود تجلی بخشد کارآمد نیست؛ چشمی که بتواند خوب ببیند و ذهنی که بتواند بهخوبی تشخیص دهد، باید بصیر، پخته و کارآمد باشد؛ ماندگاری هر اثر هنری به این بازمیگردد که صاحب اثر تا چه اندازه توانسته از تلفیق همه ظرفیتهایی که در شخصیت متفکری به نام انسان تجمیع شده است، استفاده کند؛ هرچه یک اثر از این حیث قوی و خلاقتر باشد، دارای ماندگاری و ارزش بیشتری است.
اهمیت و جایگاه خوشنویسی در مقاطع مختلف تحصیلی نظام آموزشی ما را چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا جایگاه این هنر اصیل و قدیمی آنگونه که باید مورد اهتمام و تأکید نظام تعلیم و پرورش ما قرار گرفته است؟
نظام آموزشی ما ماجراهایی بسیار عمیقتر از این مسائل دارد که خط یک بخش آن است؛ خط میتواند در عمل، تعادل را به دانشآموز و نوجوان ما نشان دهد؛ آن زمان که با دستان خود از روی الگوها، کلمات را به شکلی منظم به نقطه اعتدال نزدیک میکند، در شخصیتش هم قدم به قدم سلوکی رخ میدهد و زیبایی و کمالجویی را تجربه میکند؛ همین امر درباره دروس هم صادق است؛ مثلاً ببینید چه مسائلی در کتابهای درسی ما درج شده است؟ چه داستانهایی؟ چه حکمتهایی؟ چه اسطورههایی؟ چه تاریخی؟ چه شهامتها و انسانیتهایی که باید مطرح میشد تا به بنمایه شخصیت او بدل شود و نقش مؤثر خود را ایفا کند؟
این نوجوان در الگوپذیرترین زمان سنی درحال شکلگیری و تکمیل شخصیت خود است و میتواند از همه این مسائل استفاده کند؛ آیا این مسائل آنگونه که باید در کتابهای ما آمده است؟ اگر آمده بود، اکنون شرایط جامعه ما اینگونه نبود.
آموزش و پرورش ما باید خیلی سریعتر و عمیقتر از اینها برنامههای متناسب را تنظیم کند که البته امکانات و پشتیبانی میخواهد؛ معلمان ما با تقبل زحمت و حقوق ناچیز، با سرمایهها و مدیران آینده کشورمان که لازم است عاطفه، شخصیت و مناعتشان تقویت شود، روبهرو میشوند؛ نوجوان عملاً از رفتار و گفتار اطرافیانش بهویژه معلم، والدین و خانواده تأثیر میپذیرد؛ از معلمی که صبح تا ظهر در کلاس است و بعدازظهر هم مسافرکشی میکند چه توقعی میتوان داشت؟
توجه به الگوهای بسیار ارزشمند ملی و جهانی برای نوجوانی که مرتب به دنبال الگو است، گامی تأثیرگذار است؛ این مراتب تمامی ندارد و در سنین بالاتر تغییر میکند که از این بابت رشتهای چون جامعهشناسی میتواند کمککننده باشد؛ البته تمامی این مسائل باید عملی باشد نه صرفاً توصیفی و انتقادی؛ متأسفانه ما این مراتب را در کشورمان نداریم.
با توجه به این اوصاف، بهمنظور بهبود وضعیت موجود و حرکت در راستای وضعیت مطلوب، توصیه شما به مسئولین و متصدیان عرصه فرهنگ و هنر کشور چیست؟
بنده از این بابت خود را در مقامی نمیبینم که بخواهم نصیحتی کنم اما به عنوان شاگرد مشتاق هنر عرض میکنم که در کشور ما جای خالی هنر احساس میشود؛ هنر به آن معنا که وقتی انسانی در نقطهای از جهان وارد موزهای شده و سپس از آن خارج میشود، تبدیل به انسان دیگری شده است. تحقق این مطلوب مقدماتی لازم دارد که اگر این مقدمات در تربیت و شخصیت انسان فراهم شده باشد، آن انسان میتواند با مشاهده یک اثر هنری، لایههای درونی، دوم و سوم اثر را هم بخواند؛ میتواند در اثری تاریخی، زیبایی را ببیند؛ زیبایی که به عنوان یک حس در وجود ما خیلی کمککننده است؛ زیبایی در کلام، زیبایی در حرکت، زیبایی در رفتار، رعایت ادب در هر اندازهای که دقیق و عالیتر باشد؛ آن زیبایی به جان ما و به الگوپذیری ما کمک میکند؛ گویی انسان تشنهای بوده که بهدنبال محبوبش میگشته است.
متأسفانه اکنون در آموزش و پرورش ما جای هنر خالی و جایگاه آن در میان خانوادههایمان کمرنگ شده است؛ اکنون در خانوادهها چه اندازه از آثار طراز اول فرهنگی و پرورشدهنده شخصیت بچهها استفاده میکنیم؟ چطور میتوانیم آمار کتابخوانی و سرانه مطالعه خودمان را که عبارت از چند دقیقه و نیم صفحه کتاب است، با کشوری که آمار مطالعهاش بالای 50 کتاب است، مقایسه کنیم؟ شما 10 کشور درجه اول دنیا را براساس آمارهای دقیق بنگاههای جهانی از لحاظ آب و هوا، پاکیزگی، خیرخواهی و... با آمار و شرایط ما مقایسه کنید؛ ما به جای حرف زدن و شعار دادن بیاییم به خودمان با دقت نمره دهیم و ببینیم که آیا این مراتب را در موضوعات اجتماعی و اداریمان لحاظ میکنیم؟ آیا اولویت و جایگاه را به مقام اصلح میسپاریم یا پارتیبازی کار میکند؟!
دنیا کسانی مثل «آلبرت شواریتزر» داشته که آبرومند و بزرگ بود و از مردمان پولدار اروپا که به او اعتماد داشتند، پول جمع میکرد و کَشتی کَشتی دارو میخرید و به آفریقا میفرستاد یا آن قاضی که برای اولین بار بردهداری را ممنوع اعلام کرد و... همه کسانی که در جهان نقشآفرین بودند باید کتابهای درسی ما را پر کنند؛ ما باید قهرمانهای بزرگ انسانیت را در هر لباس، مقام، فرهنگ و در هر جغرافیایی بشناسیم؛ آنوقت جهانبینی ما به جایی میرسد که به عنوان یک انسان تکلیف خود را با دنیا خواهیم دانست.
یکی از مشکلات جدی ما در دوران صفویه و قاجار، بهخصوص پس از وقوع رنسانس، ضعف جهانبینی بزرگانمان بود؛ آنها از جهان پیرامون خود غافل بودند و همین باعث میشد که فریب بخوردند. ما در شطرنج تنها بلد بودیم که سربازها را عقب و جلو کنیم؛ در حالیکه غربیها در دوران رنسانس آگاه به هزار قاعده شطرنج بودند؛ در چنین شرایطی در دو طرف یک میز نشستیم؛ پس تکلیف مشخص است؛ دیگر چرا گله میکنیم؟ باید از خودمان گله کنیم. توصیه و حرف من یک کلمه است: آموزش.
لازم به ذکر است که علاقهمندان برای بازدید از آخرین نمایشگاه خوشنویسی استاد امیرخانی با عنوان «استاد امیرخانی/نستعلیق میراث ملی«میتوانند تا 20 مرداد ماه جاری از ساعت10 تا 20 به نشانی: خیابان ولیعصر(عج)، نرسیده به زعفرانیه، پلاک 2880، گالری طراحی هنر مراجعه کنند.
حسینی: نقاشی قهوهخانهای در دانشگاههای هنر ما جایگاهی ندارد/ طالعینیا: گالریداری در «مافیا» و «بیزینس» غرق شده استلنزهای بیباک| عکاسی از کودکان تنگی نفس گرفته کرونایی تلخترین لحظه عکاسی از کرونا بود/ بگذارید عکاسی خبری جان بگیردانتهای پیام/
R1527/P/S4,40/CT2 واژه های کاربردی مرتبط فرهنگ و هنر هنرهای تجسمی خوشنویسی بیشتر بخوانید... حسینی: نقاشی قهوهخانهای در دانشگاههای هنر ما جایگاهی ندارد/ طالعینیا: گالریداری در «مافیا» و «بیزینس» غرق شده است قیمت ارز و طلا لیگ ایران و جهان بیشتر بخوانید... حسینی: نقاشی قهوهخانهای در دانشگاههای هنر ما جایگاهی ندارد/ طالعینیا: گالریداری در «مافیا» و «بیزینس» غرق شده است واژه های کاربردی مرتبط فرهنگ و هنر هنرهای تجسمی خوشنویسی پربینندهترین اخبار فرهنگی ۱ خندوانه آبان پخش میشود ۲ سرنوشت تمام انسانها به پیام غدیر گره خورده است/ چرا پیامبر(ص) غدیر را برای اعلام جانشینی برگزید؟ ۳ شبکه یک حضور رشیدپور را تکذیب کرد ۴ مستندی از پشت پرده "آقازاده" ساخته شد + فیلم ۵ جلالی: نذورات محرم در قالب کمکهای مؤمنانه باشد/ دستهروی ممنوع است + فیلم ۶ غدیر؛ رسالت ما و رسانه ۷ "زیرخاکی ۲" نوروزی شد؟/ "خانه امن" آبانماه در تلویزیون ۸ ویراست تازه از "زمزمههای چرنوبیل" در بازار نشر مهمترین اخبار فرهنگی "زیرخاکی ۲" نوروزی شد؟/ "خانه امن" آبانماه در تلویزیون سرنوشت تمام انسانها به پیام غدیر گره خورده است/ چرا پیامبر(ص) غدیر را برای اعلام جانشینی برگزید؟ شبکه یک حضور رشیدپور را تکذیب کرد جلالی: نذورات محرم در قالب کمکهای مؤمنانه باشد/ دستهروی ممنوع است + فیلم مهمترین اخبار تسنیم روحانی:دوران کرونا را باید تا ۶ ماه آینده در نظر بگیریم/ برای اعمال محدودیتها مسیر اعتدال داشته باشیم لبنان| آیا انتخابات زودهنگام راه مناسبی برای عبور از بحرانهاست؟ مصباحی مقدم: FATF به کلی منتفی است/ صحبت از پذیرش FATF یک تحریف است دستورالعمل برگزاری مراسم ماه محرم و صفر اعلام شد اختصاصی| دستور معاون اول رئیس جمهور و وزیر دادگستری برای توقف واگذاری ماشینسازی + سند درباره ما ارتباط با ما آرشیو اخبار پیوندها بازار پربینندهترین اخبار قیمت ارز و طلا لیگ ایران و جهان ما را دنبال کنید: RSS اینستاگرام توییتر فیسبوک آپارات بیسفون سروش ویسپی آیگپ
All Content by Tasnim News Agency is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
منبع: تسنیم
کلیدواژه: فرهنگ و هنر هنرهای تجسمی خوشنویسی فرهنگ و هنر هنرهای تجسمی خوشنویسی ترین اخبار اثر هنری ما جای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۹۰۶۶۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
صندلی های خالی دستیاری پزشکی تهدیدی جدی برای نظام سلامت
ایرج فاضل (وزیر بهداشت در فاصله شهریور ۱۳۶۸ تا دی ۱۳۶۹) با هشدار نسبت به کاهش تمایل جوانان برای تحصیل در رشته پزشکی گفت: «تمایلی به منفی صحبت کردن ندارم ولی من اصلا از وضع موجود و به خصوص برای آینده خوشبین نیستم. متاسفانه شرایطی به وجود آمده که مشوقها برای گرایش به رشتههای پزشکی به تدریج رنگ باخته درحالی که رشته پزشکی از رشتههای برتر مورد انتخاب در کنکور بود.
متاسفانه الان برعکس این موضوع رخ داده و با کمال تاسف باید نگران دو دهه آینده پزشکی مملکت بود و نگران آنچه بر سر پزشکی مملکت خواهد آمد. اگر برای جلوگیری از این رخداد ناگوار فکر و اقدامی نکنیم، متاسفانه در آینده نزدیک مثل اوایل انقلاب شاید مجبور به استخدام پزشک از کشورهای دیگر باشیم.
الان در برخی رشتههای مهم و حیاتی مثل جراحی عروق و جراحی کودکان، حتی یک داوطلب برای تحصیل نداریم. انگیزهای نیز برای ورود به رشتههای پرزحمت و طولانیمدت وجود ندارد ولی برعکس در رشتههایی مانند جراحی پلاستیک و امثال آن داوطلبان فراوانی وجود دارد؛ این شرایط را ما به وجود آوردیم و متاسفانه گرفتار عواقب آن خواهیم شد.»
رییس جامعه جراحان ایران در ادامه صحبتهایش، در توضیح دلیل این وضعیت نگرانکننده گفت: «باید شرایط تشویقکننده باشد تا انگیزه کافی با امکانات تشویقی برای ورود پزشکان به رشتههای تخصصی پرزحمت و طولانیمدت برقرار شود. باید برای افرادی که بخش عمدهای از عمر خود را صرف تحصیل یک دوره تخصصی دشوار و طولانی میکنند، انگیزههای قوی ایجاد کرد.
وقتی وضعیت معیشتی و زندگی نسل فعلی پزشکان مطلوب باشد، این یک انگیزه خوب و اثرگذار برای جذب و ماندگاری پزشکان جوان خواهد بود. باید سیاستگذاریها طوری برنامهریزی شود تا جامعه از این بابت صدمه نبیند.ناامنی شغلی و اقتصادی، سم مهلک برای پزشکی کشور است و اگر شرایط مساعد و مطلوب باشد، جایگاه پزشکی کشور مجدد اوج خواهد گرفت.»
فاضل درحالی این نگرانی را مطرح کرد که اخیرا بخشی از گفتوگوی تصویری علیرضا مرندی (وزیر بهداشت در سالهای ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۸ و ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶ در دولتهای سوم، چهارم و ششم) در فضای مجازی بازنشر شده که این وزیر سابق بهداشت هم در توضیح تبعات تصمیمات شتابزده درباره افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی که از سال ۱۴۰۱ و به دنبال مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به اجرا درآمد، گفته بود: «ماههاست که دانشجویان پزشکی معترضند که نه معلم داریم و نه کلاس داریم و نه آزمایشگاه داریم. الان خود وزیر (بهداشت) که متاسفانه اشتباه کرد و موافقت کرد با افزایش دانشجو، ناراحت است. تازه وزیر شده بود و نمیدانست که نباید قبول کند.»
طی دو سال اخیر، رییس کل نظام پزشکی کشور هم علاوه بر ابراز نگرانی بابت تاثیرات مخرب افزایش بیضابطه ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی و بیتوجهی به تامین زیرساختهای موردنیاز برای تحصیل جمعیتی که هر سال به تعداد جمعیت دانشجوی پزشکی اضافه میشود، این هشدار را بارها تکرار کرده که این تصمیمات غلط که توسط افراد غیرمسوول و ناآگاه به آموزش پزشکی اتخاذ شده، حتما کیفیت آموزش پزشکی کشور را به گونهای تحت تاثیر قرار میدهد که مردم بیشترین خسارات را متحمل خواهند شد.
محمد رییسزاده طی این هشدارها خطاب به دولت و مجلس، کاهش رغبت به ادامه تحصیل در رشتههای تخصصی را هم به عنوان مهمترین نتیجه بیتوجهی به ضرورتهای نگهداشت پزشکان و دستیاران پزشکی مورد اشاره قرار داده و گفته است: «درحالی که باید تعداد فارغالتحصیلان دستیاری بیهوشی در کشور به حدود ۱۶۰۰ نفر رسیده باشد، امروز تعداد این دستیاران متخصص کمتر از ۳۸۰ نفر است و البته وضعیت در رشتههای اطفال، طب اورژانس و جراحی قلب اطفال هم همین است....باوجود بیش از ۹۰ هزار پزشک عمومی در کشور، درصد پرشدن ظرفیت دستیاری برخی رشتههای تخصصی در مرز بحران است.
افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی، سادهترین و کماثرترین روش چارهجویی در حوزه کمیت و کیفیت مسائل جامعه پزشکی است و همه مسوولان بدانند چاره مشکلات جامعه پزشکی فقط در افزایش ظرفیتها نیست .... در عرصه زیرساختهای ارایه خدمات سلامت و بهداشت و اقتصاد دچار نقص هستیم، چون در موقعیتهای مختلف، دولت و مجلس قوانین و اسناد را به درستی اجرا نکردند.... سیاستهای نادرست، جوانان جامعه پزشکی را ناامید کرده و منجر به خیل مهاجرت و انصراف از پزشکی خواهد شد، چنانکه پزشکان ما رغبتی برای تحصیل در دورههای تخصص و فوق تخصص ندارند و نتیجه این اتفاق این است که در سالهای آینده پزشک نخواهیم داشت همانطور که امروز در بسیاری از رشتههای ضروری، جراح و پزشک متخصص نداریم و اگر به همین روال پیش برود، مجبور خواهیم شد بیماران را برای مداوا به خارج از کشور بفرستیم یا عقبگرد داشته باشیم و پزشکان خارجی به کشور بیاوریم و به همین سبب عقبگرد ۴۰ ساله را با آمار و ارقام هشدار میدهیم.
گرایش به رشته جراحی قلب کاهش چشمگیری داشته و متقاضی ندارد و در سال ۱۴۰۱ رشته جراحی اطفال فقط دو نفر فارغالتحصیل داشته است....افزایش ظرفیت افسارگسیخته و دستوری، متخصص بدون مهارت پرورش میدهد .... هر جایی که ظرفیت اجازه میدهد با شرط حفظ کیفیت، باید اضافه شود و در غیر این صورت، ظرفیت دانشکدهای را بالا خواهیم برد درحالی که دانشجو، صندلی برای نشستن ندارد یا اینکه ۵۰ دانشجو با یک استاد بالای سر یک مریض میروند، اما به همین تعداد باید در راهرو بمانند .... افزایش ظرفیت افسارگسیخته، فلهای و دستوری بدون رعایت زیرساختها کار را به اینجا میرساند که فرد تخصص میگیرد، اما مهارتی ندارد.»
درحالی که خالی ماندن صندلی بسیاری رشتههای تخصصی در آزمون دستیاری طی دو سال اخیر مصداق روشنی از کاهش رغبت دانشجویان پزشکی به ادامه تحصیل در این رشته است، متخصصان حوزه سلامت طی دو سال اخیر بارها این نکته را به دولت گوشزد کردهاند که راه جبران کمبود پزشک در مناطق محروم و دستیابی به عدالت در سلامت، افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو نیست، بلکه تمهیداتی است که همین تعداد پزشکان در حال تحصیل در رشتههای تخصصی یا پزشکانی که در مناطق محروم مشغول گذراندن طرح نیروی انسانی هستند را به ماندگاری در مناطق کمبرخوردار تشویق کرده و باعث جذب آنها به نظام سلامت شود، اما با این حال رفتار و عملکرد دولت طی دو سال اخیر نشان داده که نه تنها به هشدارها و توصیههای متخصصان سلامت توجه نمیکند، انتقاد و اعتراض را هم برنمیتابد.
آبان ۱۴۰۰ و بعد از آغاز فعالیت دولت سیزدهم و زمانی که تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی برای افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی جدیتر از قبل شده بود، حسینعلی شهریاری؛ رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در نامهای خطاب به رهبری بابت برخی تصمیمهای غیرکارشناسانه در حوزه سلامت و تاثیر مخرب این تصمیمات بر کیفیت آموزش و ارایه خدمات پزشکی که به کاهش تعداد متخصصان پزشکی منجر شده، ابراز نگرانی کرد.
در بخشی از نامه شهریاری به رهبری آمده بود: «پدیدهای است که در چند سال اخیر بهطور نگرانکنندهای نظام سلامت کشور را مورد تهدید جدی قرار داده و آن تهدید، روند کاهشی تعداد نیروهای کادر تخصصی درمان در ساختار سلامت کشور است. متاسفانه در سالهای اخیر، تمایل به ادامه تحصیل در مقطع دستیاری تخصصی و فوقتخصصی در رشتههای مختلف پزشکی با کاهش قابلتوجه روبهرو شده و این کاهش اقبال پزشکان عمومی برای تصاحب صندلیهای رشتههای تخصصی و فوقتخصصی به شدت بر کمیت، کیفیت، سرعت و دقت خدمات بهداشتی درمانی و تداوم و توسعه آن تاثیر سوئی گذاشته و خواهد گذاشت، بهطوری که از سال ۱۳۹۶ زنگ خطر این حادثه با خالی ماندن صندلیهای تخصص در برخی رشتههای مادر همچون بیهوشی، طب اورژانس، جراحی عمومی، داخلی، اطفال، عفونی، جراحی قلب، جراحی اطفال، فوق تخصص کلیه، خون و سرطان با سرعت بسیار نگرانکنندهای به صدا درآمده است.
موضوع نگرانکننده دیگری که بر تسریع این روند میافزاید، خروج پزشکان از کسوت عضویت هیات علمی به شرایط غیرهیات علمی است درحالی که متاسفانه با افزایش درخواست مهاجرت به خارج از کشور نیز مواجه هستیم.تمامی این موارد، سبب میشود تا حفظ همه دستاوردهای خارقالعاده بخش سلامت که زبانزد عام و خاص است، دچار مخاطره شده و به جهت اقبال ضعیف پزشکان عمومی به ادامه تحصیل در رشتههای تخصصی، موضوع اعزام بیماران به خارج از کشور، جذب و به کارگیری پزشکان خارجی که به یمن سیاستهای اصولی و مساعی خادمان سلامت، منتفی شده بود، با استمرار روند کنونی، خدای ناکرده احیا و موجب اخلال در دسترسی مردم عزیزمان به خدمات تخصصی موردنیاز سلامت، در اقصی نقاط کشور گردد و نظام سلامت را با چالشهای مخاطرهآمیزی مواجه نماید.»
رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در ادامه نامه خود نوشته بود: «بدون شک بروز این عارضه عواقب جبرانناپذیری را در پی دارد که اهم آنها عبارتند از: خالی شدن مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستانهای مناطق محروم از پزشکان متخصص، بروز مشکلات عدیده برای پزشکان در تامین مخارج زندگی عادی، ایجاد زمینه مهاجرت از داخل به خارج کشور یا از مناطق محروم به مناطق برخوردار کشور یا از بخش دولتی به بخش خصوصی یا از بخش سلامت به سایر بخشهای اقتصادی، خالی ماندن ظرفیتهای بالقوه دانشگاهها برای تربیت پزشک متخصص، کاهش خدمات در بخش دولتی و ارجاع بیماران به بخش خصوصی، از دست رفتن دستاوردهای بزرگ خدمات بهداشتی و درمانی و بهمخاطره افتادن جایگاه و منزلت نظام سلامت کشور در سطح بینالملل.»